Blog

LTS – Ða-nhin Gra-nhin sinh ngày 1-1-1919, hiện sống và viết tại Xanh Pê-téc-bua, khá quen thuộc với người đọc nước ta qua các tác phẩm: Những người tìm kiếm, Tôi vào giông bão, Cláp-đi-a Vi-lo, Bức tranh, Bò rừng…

Sâu vào trong. Những đốm nắng chờn vờn trên ghế đá, trên nền quán nhem nhuốc. Trên ghế chi chít những tên người. Những dòng chữ được ghi, được khắc vào khắp mọi nơi thông báo những ai, từ đâu, khi nào đã đến chốn này.

Va-le-ry chỉ vào cột quán, ở đó, trên cao có viết bằng sơn đỏ: A-nôn Vy-đrốt đã đến đây vào năm 1927. Làm sao ông ta leo được đến đấy nếu như không mang theo chiếc thang. Những con người quả cảm khác đã leo được lên tận trần quán cũng ghi lại tên mình trên đó. Họ đến đây, mang theo sơn và bút lông.

Lưu bút là thứ duy nhất còn nguyên giữa chốn đổ nát này.

– Có những con người đến đâu cũng muốn để dấu lại- Va-le-ry suy xét.- Mà cũng phải thấy rằng đó là hiện tượng phổ biến toàn cầu.

Ông đã thấy như thế ở Ðức, ở Ý. Lưu bút của những con người háo danh đó, theo họ, đã liên kết toàn thể nhân loại lại, ngớ ngẩn vốn là thói dễ ưa nhờ tính phổ quát của nó và bao giờ cũng là điều phát hiện thú vị ở các dân tộc khác. Như mọi lần, ông hào hứng bình phẩm, nhấn mạnh một số câu, cao giọng đòi In-na phải chú ý. Bà gật đầu theo phép lịch sự, nhưng chỉ lơ đãng nghe.

LTS – Ða-nhin Gra-nhin sinh ngày 1-1-1919, hiện sống và viết tại Xanh Pê-téc-bua, khá quen thuộc với người đọc nước ta qua các tác phẩm: Những người tìm kiếm, Tôi vào giông bão, Cláp-đi-a Vi-lo, Bức tranh, Bò rừng… Là nhà văn Xô-viết lão thành, Anh hùng Lao động Xã hội chủ nghĩa, nổi tiếng nhờ những tác phẩm về giới trí thức, Ða-nhin Gra-nhin đã được tôn vinh bằng giải thưởng Nhà nước Liên Xô, Huân chương Thánh An-đrây Pe-vô-dơ-van-nưi và giải thưởng của Tổng thống Liên bang Nga.  Nhân kỷ niệm 70 năm cuộc duyệt binh lịch sử trên Quảng trường Ðỏ (7-11-1941), Báo Nhân Dân cuối tuần trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc một trong những truyện ngắn nhẹ nhàng mà sâu sắc của nhà văn xứ sở Bạch Dương qua bản dịch của Ðoàn Nhân Chính.

Va-le-ry nói rằng những lưu bút tầm thường kia đang làm hỏng vẻ lãng mạn của miền hoang vu. Giữa lúc đó, In-na thay kính râm bằng kính thường để đọc những lưu bút đã cũ. Bà đi quanh bức tường. Ghé sát mắt nhìn, bà bỗng thấy bên dưới có khắc dòng chữ khá sâu, như đập vào mắt “Pa-ven + Li-na”. Bên cạnh đó là hình trái tim. Qua thời gian, những chữ khắc đã thẫm lại nên đọc rất rõ. Tất cả dường như sống lại. Hai người đã từng đến đây. Vậy mà sao bà lại quên nhỉ. Không, bà đâu có quên, có sự run rẩy khi cái quán này xuất hiện, nhưng trời ơi, nó mới yếu ớt khẽ khàng làm sao! Hai chục năm về trước. Pa-ven là tên, họ anh là Li-tốp-xép. Anh học trên một năm và gọi bà là Li-na. Anh chơi ác-mô-ni-ca. Anh mặc áo da, chiếc áo da không hiểu sao lại toát ra mùi thìa là. Một mùa hè đầy những nụ hôn – họ dự một trại hè quốc tế, đến tập trung bằng xe bus. Ngực anh lông lá. Khi hai người vừa ra khỏi quán thì trời bỗng đổ mưa, cơn mưa bóng mây đã dồn hai người quay trở lại quán.

Gần sáng hai người mới trở về trại… Dòng lưu bút lóe sáng trong ký ức. Bà chưa bao giờ ngoái lại mùa hè ấy, nó đã kết thúc. Tất cả đã kết thúc. Anh đã về Mát-xcơ-va…

Va-le-ry đứng sau lưng bà.

– Gì thế em?

– Có lần em đã đến đây.

– Em cũng làm cái việc lưu danh muôn thuở sao? Li-na…? – Không phải ngay lập tức mà ông mường tượng mình lấy đâu ra cái tên ấy.- Thế Pa-ven là ai?

Bà chỉ nhún vai.

– Thôi nào! Chuyện trái tim. Bình thường thôi mà. Anh bất ngờ đấy.

– Ðó đâu phải chuyện bình thường. Ðó là tuổi trẻ.

– Giới thiệu Pa-ven của em với anh đi. Chắc anh ta sẽ mang theo dao găm đấy. Trước, lúc nào hai người cũng tay trong tay phải không?… Và đã có chuyện gì rồi?

– Anh im đi, – bà lôi chiếc máy ảnh từ túi xách ra.- Anh chụp cho em một kiểu.

Bà đứng vào chỗ hốc tường, cất kính vào túi và sửa sang mái tóc.

– Anh dịch sang một chút, cho rõ dòng lưu bút.

– Lấy lưu bút làm gì, em?…

– Ðể làm kỷ niệm, – bà đáp nhanh như máy.

– Về một thời hạnh phúc ư? Em giữ kỷ niệm ấy mà làm gì?

Ông nói, lộ vẻ bực dọc, khiến bà ngỡ ông ghen.

– Này nhé, tôi cũng có quá khứ của mình, của mình đấy.

Ông nhân nhượng, bấm vài kiểu ảnh, tủm tỉm nhìn bà thay đổi tư thế chụp.

– Cậu ta hấp dẫn bà bằng cách gì, chơi ba-la-lai-ca à?

– Không, ác-mô-ni-ca.

– Ừ, đẳng cấp hơn đấy!

Giọng giễu cợt Pa-ven khiến bà tự ái. Trong mắt Va-le-ry, thấy bà ngồ ngộ, nhưng chính bà thì lại hiểu rằng như thế mới là đẹp. Nom Pa-ven như thế nào, bà không nhớ mấy, chỉ nhớ anh có vóc dáng thể thao, mái tóc hung hung bồng bềnh, nhớ giọng anh khàn khàn. Bây giờ mà nhìn, Pa-ven có vẻ ưu thế hơn Va-le-ry, bà ngầm so sánh, ông thì hói đầu, bụng bự, cằm trễ rồi. Tại sao người ta lại không ưa bản thân nhỉ?

Chuyện gì tiếp diễn sau quán hóng gió năm ấy? Chàng tả cho bà rằng em là người như thế nào, tả không dứt, thật buồn cười, rằng chàng mơ ước ra làm sao, và do những điều không tưởng không thực ấy mà chàng muốn khóc. Lời chàng thoảng vào cái màn sương từng làm tan biến những năm quá khứ. Chàng cầm tay bà và miêu tả tay em, cổ em, tóc em ra làm sao.

Hai người không hề nghĩ đến chuyện gì sẽ diễn ra với mối tình của họ. Mùa hè năm đó, bà chưa nghĩ đến chuyện lấy chồng, chưa lập kế hoạch nào cho tương lai, chưa quan tâm đến sau này, và chàng cũng vậy. Vì thế mà hai người đều thấy nhẹ nhõm, vui vẻ, có lẽ đó là mùa hè yêu quý nhất trong cuộc đời bà, sau này chẳng có ai nói được về bản thân bà nhiều như thế. Và hai người chia tay trong hạnh phúc lạ lùng. Tại sao? Thậm chí bây giờ, bà cũng không hiểu nữa. Không hẹn ước, không lưu lại địa chỉ, số điện thoại gì hết. Hình như chàng có gửi cho bà bài thơ của ai đó, không phải của chàng. Sau đó thì im bặt. Sau đó, chàng vào tù. Do đâu đó mà bà biết và gửi bưu kiện vào trại cho chàng. Không thấy hồi âm. Kết thúc ở đấy. Nhiều năm sau, nghe đâu chàng đã thành chủ nhà băng. Nhưng tất cả những cái đó đã chẳng còn ý nghĩa gì với chàng Pa-ven ấy, người đã xuất hiện tại quán hóng gió này trong mùa hạ nóng bức đó, với cơn mưa bóng mây và âm điệu ác-mô-ni-ca…

Rất lâu In-na mới ngủ được đêm đó. Những hồi tưởng cứ chập chờn len vào giấc ngủ lơ mơ. Trong mơ, bà chưa bao giờ thấy chính mình, nhưng lần này thì chẳng những thấy, mà còn cảm nhận được nữa. Ðã trở lại những gì đã có. Ấy là do những lời nói thầm thì của Pa-ven. Bà bắt đầu cảm nhận được bờ vai, đôi chân, mái tóc của mình. Tất cả những cái đó đàn ông đều thích. Từng bước đi dáng đứng đến cả thân hình đều hướng về cái nhìn của đàn ông. Lần đầu tiên bà biết có người đang ngắm nghía mình nên bà không phải bước đi, mà là bay bổng. Cảm giác ấy sống rất lâu, làm bà khoan khoái.

Những bức ảnh chụp khá tốt, giữ được màu sắc, đọc được lưu bút, Va-le-ry quả là biết chụp, duy có bà, In-na, lại thuộc thời kỳ khác. Biết làm sao được. Trong ảnh, trông bà ưa mắt, lại có vẻ khiêu khích – khiêu khích ai, và để làm gì?

Khó khăn này nọ, nhưng bà cũng biết được địa chỉ Pa-ven ở Mát-xcơ-va và gửi đi một bưu ảnh với mấy dòng điềm đạm, cũng là nhắc lại kỷ niệm tốt lành. Bà làm thế để làm gì? Trong hình dung của bà, chàng sẽ thổn thức sau khi nhớ ra. Tất nhiên, bà đã không còn như ngày ấy, nhưng chắc gì cuộc sống đã xoay vần chàng không kém.

In-na chăm chú nhìn mình trong gương, không biết liệu mình có làm chàng thất vọng.

Một tuần, hai tuần trôi qua, vẫn không hồi đáp. Bà sắp có chuyến công tác tại Mát-xcơ-va, nếu chàng trả lời, thể nào hai người cũng gặp nhau.

Là con người thực tế, bà băn khoăn vì thiếu mục đích cho cuộc gặp đó. Nếu như chàng hỏi: “Tôi nghe em, em muốn gì nào?” thì bà không biết sẽ trả lời ra sao. Không thể nói “thăm chơi một lát, đỡ buồn”, để chàng cầm lấy tay bà và tả từng ngón từng ngón một như ngày trước, những chuyện thật đáng yêu và thật buồn cười, về đôi mắt bà, chàng tả rằng chúng có chút đa sắc, ấy là điều chẳng bao giờ có ai nhận ra… Bà muốn trở lại mùa hè ấy ít lâu, nhắm mắt lại, và nghe. Bà không thể nào từ bỏ ý muốn vô vọng ấy.

Chẳng thấy thư, bà vẫn nhận đi công tác. Ngày thứ hai ở Mát-xcơ-va, bà tìm đến nhà băng, một ngôi biệt thự sang trọng vừa mới được sửa sang, cửa kính bóng loáng, bảo vệ mặc sắc phục, tổ trưởng hỏi giấy tờ tùy thân, và sau một hồi giải thích, bà được gặp trợ lý của Pa-ven. Cậu ta ăn mặc đi đứng lịch sự miễn chê đã lạnh lùng căn vặn tại sao phải báo cáo với sếp về bà Li-tốp-xe-va mà trong hộ chiếu lại ghi họ khác, và bà đến gặp vì vấn đề gì. Không hề tò mò, cậu trợ lý chỉ tin chắc rằng bà đến đây uổng công, lẽ ra phải hẹn trước, đến khi bà vin vào chỗ quen biết cũ, mắt cậu ta nhìn bà ánh lên vẻ giễu cợt.

Họ không thèm đưa vào phòng tiếp khách, bà chỉ được đứng ở ngoài sảnh trắng toát, đợi chờ và cay nghiệt cười nhạo chính mình.

Lát sau, trợ lý dẫn bà lên tầng trên, nhã nhặn hẳn, gọi bà là In-na An-đri-ép-na.

Trên cánh cửa gỗ lát có gắn tấm biển vàng chói: “Pri-a-khốp Pa-ven Nhi-ka-lai-e-vích, Chủ tịch Hội đồng Giám đốc”.

Pa-ven không mừng rỡ, không ngạc nhiên, chỉ lạnh lùng tỏ ý tiếc thời gian quá ít, hội nghị sắp khai mạc.

Tiến đến gần bà, chàng dừng lại, và bà bắt đầu quen diện mạo mới của chàng. Mái tóc ngả màu đã rơi rụng nhiều được xịt gôm chải chuốt gọn ghẽ; chiếc áo vest màu tàn tro cũng sáng lên; mặt mũi nhẵn nhụi, cân đối; đôi má bầu bầu; đôi môi mỏng, cong như hơi bĩu ra. Chàng tỏ ra người quảng đại, vuông vức, rành rọt, không hỏi han gì, chỉ chờ.

Phải cố gắng lắm bà mới lắp bắp kể về cái quán gió, về dòng lưu bút và cảm xúc của mình. Chưa nghe hết, chàng đã nói xen vào, vâng, tôi có nhận được bưu ảnh của bà, nhưng sao lại gửi về nhà băng, để cô thư ký ngỡ là một thông tin thông thường, in ra rồi phát tứ tung, mấy dòng vớ vẩn ấy làm đám thư ký phởn chí. Chàng giải thích, giọng không cao, chỉ đều đều và khắc khổ.

– Em không ngờ người ta lại xem trộm thư, – bà nói, vẻ hối tiếc.

– Mặc dù đấy là thư riêng. Em gặp anh có việc gì không?

– Không, thăm qua thôi. Tất nhiên, cũng hơi ngớ ngẩn – bà thử nở một nụ cười.

– À ra thế. Ðể đưa anh ra làm trò đùa, – Chàng vẫn giữ giọng câng câng – trước bàn dân thiên hạ. Em không biết tôi là ai rồi.

Bà bỗng giận dữ.

– Anh xấu hổ ư? Vì sao? Có gì xấu hổ trong chuyện đó?

Chàng phẩy tay.

– Em chẳng hiểu gì cả, – mặt chàng nghiêm lại. – Kỷ niệm! Kỷ niệm ấy đối với tôi là thứ quái gì. Em muốn bêu tôi hay sao?

Bà kinh ngạc nhìn chàng chăm chăm.

– Anh lú lẫn mất rồi, – câu ấy buột ra khỏi miệng bà.

Chàng cười khẩy, lần đầu tiên nhìn bà từ gót đến đầu.

– Còn em thì… Thử nghĩ xem, khư khư với dòng lưu bút ấy, mà tại sao em không buồn hỏi tôi sống ra sao, có chuyện gì không?

Thế là chàng Pa-ven biến mất, cùng với chiếc ác-mô-ni-ca và cái quán gió. Bà thấy tò mò xem con người ấy đã xuất hiện và biến mất như thế nào.

– Vâng, khư khư với dòng lưu bút, – bà lẩm bẩm.

Chàng chau mày, cúi đầu.

– Thôi, lãng mạn và những cái khác, cho qua, còn bây giờ thì, em có việc gì, nói ra, đừng chần chừ nữa.

Nước mắt tự nhiên ứa ra, mà thực lòng bà chỉ muốn cười.

– Người khác đến gặp tôi không đơn giản thế đâu, – chàng nói.- Ðấy là bình thường. Thời này nó thế. Cho nên em đừng ngại.

– Vâng, em có một việc. Rất quan trọng.

– Thật ư?

– Rất quan trọng.

– Nào, đừng bỏ bom anh đấy.

– Em đã quên.

– Kết luận đi.

– Em đã quên, ừ thì không nên nhắc lại, – bà cố gượng cười mà chẳng biết có được hay không.

– Ai chả cần một điều gì đó, – chàng khoát tay giữa căn phòng ốp toàn gỗ sồi già với bộ đồ gỗ đường bệ chạm trổ tinh xảo. – Em biết không, những gì đằng sau những thứ này…

Chàng đưa cho bà tấm danh thiếp:

– Ðây có số máy trực tiếp. Em gọi nhé. Gì có thể, tôi sẽ làm.

Cậu trợ lý tiễn bà xuống, đến tận trạm bảo vệ.

– Ôkê hết chứ? – cậu ta hỏi.

– Bình thường, – bà đáp.

– Sếp đã công bố quyết định bổ nhiệm, mấy hôm nữa sẽ rửa chức vụ mới.

– Tốt đấy, các bạn sẽ uống tưng bừng.

Ngoài đường, một cơn mưa bóng mây đổ rồi tạnh khá nhanh, hệt như hồi nọ, không gian óng ả và có thể bước đi chậm rãi, không cần giấu giếm những giọt nước có lẽ vừa ứa ra từ đôi mắt của bà.